Dobrym źródłem laktoferyny i cysteiny jest surowe mleko.
https://www.townsendletter.com/article/ ... es-friend/
Helicobacter pylori: Wróg,czasami przyjaciel
przez Stephen Olmstead, MD; Kathleen Burns, MSN, RN, NP; Dr Dennis Meiss; i Janet Ralston, BS
Microbiotica gastric i Helicobacter Pylori
Do 1983 r. konwencjonalna mądrość medyczna głosiła, że niskie pH żołądka i silna ruchliwość czyniły żołądek prawie sterylnym.1 Podczas gdy naukowcy zaobserwowali mikroorganizmy, w tym krzywoliniowe bakterie Gram-ujemne, przylegające do komórek nabłonka żołądka pod koniec XIX wieku, praktycznie wszyscy eksperci wierzyli 2 drobnoustroje znalezione w żołądku były przemijające, pochodzące z połkniętych wydzielin lub połkniętych pokarmów i płynów. 2 tradycyjne techniki oparte na kulturach wykazały niską liczbę (<103 CFU / ml) drobnoustrojów żołądka z rodzajów Firmicutes, Proteobacteria, Actinobacteria i Fusobacteria a także drożdże 3,4
W 1983 roku Marshall i Warren po raz pierwszy opublikowali swoje obserwacje zakrzywionej, Gram-ujemnej pałeczki na nabłonku żołądka w ostrym zapaleniu żołądka.5 Następnie organizm ten stał się znany jako Helicobacter pylori. Kolonizując około 50% ludzi na całym świecie, H. pylori początkowo postrzegano jako czynnik zakaźny powodujący zapalenie błony śluzowej żołądka i chorobę wrzodową.6 Kolejne badania powiązały H. pylori z rakiem żołądka i chłoniakiem. 7,8 Aktualne badania pokazują, że H. pylori może być stanowi część złożonej, ale jeszcze nie zrozumianej mikroflory żołądkowej.9 W obecności H. pylori dominuje mikrobiom żołądkowy, chociaż pełne implikacje tej dominacji są obecnie nieznane. Badania genetyczne sugerują, że
H. pylori jest kojarzony z ludźmi jako drobnoustrój komensalny żołądka od co najmniej 60 000 lat, więc prawdopodobne jest, że kolonizacja przynosi pewne korzyści i jest patogenna tylko w określonych warunkach 10 Obecny nacisk na zwalczanie H. pylori może zwiększać ryzyko raka przełyku, alergii, astmy i chorób autoimmunologicznych.11
Mikrobiologia Helicobacter pylori
H. pylori jest wiciową, wysoce ruchliwą bakterią Gram-ujemną. 12 Ma zazwyczaj spiralny kształt, ale staje się ziarenkowcem po leczeniu antybiotykiem lub po inwazji na błonę śluzową żołądka.13 Chrupiąca bakteria mikroaerofilna, bardzo dobrze przystosowana do środowiska żołądkowego, H. pylori nie jest kwaśny, przeżywa jedynie krótkie narażenie na pH poniżej 4. Radzi sobie z niskim pH, wytwarzając duże ilości ureazy. Dzieląc mocznik na NH3 i CO2, H. pylori buforuje protony i utrzymuje neutralne pH peryplazmatyczne. 14 Kiedy H. pylori kolonizuje żołądek, znaczna większość populacji żyje w śluzie pokrywającym błonę śluzową żołądka. Często jednak przylega do komórek nabłonka żołądka i
może nawet atakować komórki jako fakultatywny mikroorganizm wewnątrzkomórkowy 15. Zdolność atakowania komórek nabłonka żołądka i jelit oraz komórek odpornościowych może przyczynić się do zjadliwości H. pylori.
Epidemiologia Helicobacter pylori
Występowanie znacznych różnic wiekowych, geograficznych i społeczno-ekonomicznych w występowaniu kolonizacji H. pylori.12 w krajach rozwijających się, w których ponad 80% ludzi jest pozytywnych na H. pylori,
kolonizacja występuje zwykle w ciągu pierwszych 5 lat dzieciństwa i utrzymuje się życie bez leczenia. W krajach rozwiniętych rozpowszechnienie kolonizacji H. pylori wynosi około 40% i jest znacznie niższe u dzieci niż u dorosłych. Częstość występowania nowych przypadków H. pylori u dorosłych w krajach uprzemysłowionych wynosi około 0,5% rocznie. Ogólnie niższy status społeczno-ekonomiczny wiąże się z wyższymi wskaźnikami kolonizacji H. pylori.
Patogeniczność Helicobacter pylori
Kolonizacja H. pylori jest niezmiennie związana z odpowiedzią immunologiczną charakteryzującą się naciekaniem blaszki żołądka przez polimorfoleukocyty i prozapalne fenotypowe komórki odpornościowe.16 Prawie zawsze nazywane ostrym lub przewlekłym zapaleniem błony śluzowej żołądka, terminologia ta może być myląca, ponieważ ciało zwykle ma stan zapalny odpowiedź na kolonizację błony śluzowej i skóry przez mikroorganizmy. Odpowiedź immunologiczna na kolonizację bakteryjną jelit nigdy nie jest nazywana zapaleniem jelita grubego lub jelit. Specyficzne rodzaje zapalenia żołądka związanego z H. pylori są związane ze zwiększonym ryzykiem niektórych wyników klinicznych. Nieatroficzne, guzkowe, antralne przeważające zapalenie błony śluzowej żołądka jest związane z chorobą wrzodową dwunastnicy, a wieloogniskowe zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka może prowadzić do raka żołądka17, 18 Mimo dużej częstości występowania H. pylori tylko u niewielkiej części skolonizowanych rozwija się choroba.
Częstość występowania choroby wrzodowej u osób z H. pylori wynosi od 10% do 20%, gruczolakoraka żołądka od 1% do 2%, a chłoniaka związanego z błoną śluzową żołądka (MALT) <1%. 1 Dlaczego u niektórych osób rozwija się Choroba związana z H. pylori, chociaż większość nie, nie jest w pełni zrozumiała. Bez wątpienia zależy to od złożonej zależności między wirulencją szczepu kolonizującego, wiekiem gospodarza w momencie zakażenia oraz genetycznymi i środowiskowymi podatnościami. Do lepiej znanych czynników wirulencji H. pylori należą gen A związany z cytotoksyną (cagA) i toksyna wakuolowa (vacA) 19. Jednak nawet ludzie skolonizowani
H. pylori pozytywny na CagA i VacA raczej nie rozwinie choroby klinicznej. Obecna hipoteza jest taka, że choroba związana z H. pylori reprezentuje niewłaściwie modulowaną odpowiedź immunologiczną na kolonizację żołądka 19.
Korzyści z kolonizacji Helicobacter Pylori
Intuicyjnie wydaje się, że organizm, który współistniał z człowiekiem od momentu powstania gatunku, musi przynosić pewne korzyści dzięki jego komensalnej obecności.16 Jakie korzyści, jeśli w ogóle, może przynieść gospodarzowi H. pylori na gospodarzu, są przedmiotem ożywionej debaty 1. , 20.22 Dramatyczny spadek kolonizacji H. pylori, w którym pośredniczy leczenie, był okazją do zbadania korzyści, jakie H. pylori mógł zaoferować przez te wszystkie tysiąclecia. Chociaż są przedmiotem sporu, istnieją dowody epidemiologiczne, że
w miarę zmniejszania się częstości kolonizacji H. pylori, refluks żołądkowo-przełykowy i jego powikłania, takie jak zapalenie przełyku, przełyk Barretta i gruczolakorak przełyku, stają się coraz bardziej rozpowszechnione22, 23 Badania przekrojowe potwierdzają odwrotny związek między występowaniem H. pylori a nasileniem GERD oraz silna korelacja braku H. pylori z przełykiem Barretta i rakiem przełyku 24-28 Hipotetyczny mechanizm polega na tym, że kolonizacja H. pylori, szczególnie szczepami cagA +, prowadzi do pan-lub ciałkowe zapalenie błony śluzowej żołądka, które jest związane z podchlorynem, które może zapewniać ochronę przed refluksem przełyku i jego powikłaniami.
Alergie i choroby autoimmunologiczne to kolejna grupa zaburzeń, które wzrosły w ciągu ostatnich trzech dekad, podczas gdy wskaźniki kolonizacji H. pylori spadły. Niedawna metaanaliza 14 badań wykazała znacznie mniejszą częstość kolonizacji H. pylori u osób z astmą w porównaniu z grupą kontrolną 29. Rola odpowiedzi immunologicznej na H. pylori i ryzyko choroby autoimmunologicznej jest mniej wyraźna i bardziej kontrowersyjna. Dobre dowody sugerują, że kolonizacja H. pylori może zwiększać ryzyko małopłytkowości immunologicznej 30 Istnieją również dane potwierdzające ochronną rolę wysokich mian przeciwciał przeciwko H. pylori oraz ryzyko stwardnienia rozsianego, tocznia rumieniowatego układowego i choroby zapalnej jelit31. Te możliwe skojarzenia są bardzo kontrowersyjne i wymagają dalszych badań. Możliwe mechanizmy obejmują zdolność H. pylori do wywoływania wysokich odpowiedzi regulatorowych komórek T (Tregs), szczególnie w dzieciństwie, które mogą tłumić nadmierne odpowiedzi Th1 i / lub Th2. 32, 33
Zakłada się, że zniknięcie H. pylori przyczynia się do wzrostu częstości występowania otyłości i zespołu metabolicznego. Wiarygodne obserwowanie przyrostu masy ciała po eradykacji H. pylori.34 Brak H. pylori wiąże się z wysokim poziomem greliny w żołądku i surowicy oraz niską leptyną żołądka, co może zapewnić mechanizmy zwiększania masy ciała.35,36 Jakikolwiek związek między otyłością a zespołem metabolicznym brak kolonizacji H. pylori pozostaje niesprawdzony.37 Wśród wielu mylących czynników, które sprawiają, że zrozumienie możliwego związku między statusem H. pylori a otyłością jest to, że wiek infekcji może być ważny, przy infekcji zapewniającej ochronę w dzieciństwie, sama otyłość może predysponować do Infekcja H. pylori oraz szczep H. pylori i rozmieszczenie zapalenia błony śluzowej żołądka mogą być zmiennymi krytycznymi.
Testy diagnostyczne
Nie ma wyraźnej zgody co do najlepszego testu wykrywającego kolonizację H. pylori.38 Dostępne nieinwazyjne testy obejmują test oddechowy mocznika C (UBT), serologię, reakcję łańcuchową polimerazy (PCR) Helicobacter DNA oraz wykrycie antygenu kału Helicobacter (HpSA) .13,38-41 Testy inwazyjne to szybki test ureazy (RUT), badanie histologiczne i hodowla biopsji błony śluzowej żołądka. PCR i wykrywanie antygenu można również wykonać na zawartości żołądka lub biopsji 40. Hodowla i badanie histologiczne próbek z biopsji pozostają „złotym standardem” dla ostatecznej diagnozy z czułością przekraczającą 95%. Wielu badaczy i praktyków uważa, że UBT jest najlepszym nieinwazyjnym testem o czułości i swoistości od 80% do 100%. RUT jest cennym szybkim, opłacalnym testem inwazyjnym na H. pylori. PCR stolca ma czułość około 70%, ale jest specyficzna w 100%. Natomiast badania pokazują, że HpSA ma bardzo niejednorodną czułość w zakresie od 58% do 96%, a swoistość waha się od 67% do 96%. Wydaje się, że jest to problem polegający na uzyskiwaniu konsekwentnie wysokiej jakości przeciwciał poliklonalnych do wykrywania antygenu. Serologie są przydatne w badaniach epidemiologicznych i nie są zalecane w praktyce klinicznej.
Kogo leczyć?
W tak zwanym podejściu „testuj i lecz”, klinicyści zwykle wybierają leczenie kolonizacji H. pylori po wykryciu. Podejście „testuj i lecz” było promowane przez większość konsensusowych wytycznych dotyczących postępowania z H. pylori.42 Jednak bezkrytyczne leczenie H. pylori zawsze, gdy zostanie wykryte, może nie leżeć w najlepszym interesie pacjenta, a bardziej racjonalne wytyczne dotyczące leczenia są w porządku. 1.20 Istnieje powszechna zgoda co do tego, że pacjenci z chorobą wrzodową , MALT żołądka i wczesny gruczolakorak żołądka, a także osoby z krewnymi pierwszego stopnia z wywiadem raka żołądka. Ogólnie istnieje zgoda co do tego, że należy leczyć osoby z dyspepsją czynnościową i H. pylori, chociaż korzyści są niejasne, a 12 osób należy leczyć, aby zaobserwować poprawę u 1 osoby 42. Istnieje zgoda, że należy zbadać H. pylori w warunkach immunologicznej małopłytkowości, niedoboru witaminy B12 i niedokrwistości z niedoboru żelaza i leczonych, jeśli są dodatnie.44 Oczywiście pozytywny test na H. pylori nie powinien skłaniać do leczenia, chyba że pełny scenariusz kliniczny uzasadnia potencjalne ryzyko i koszty terapii.
Konwencjonalne leczenie
Podczas gdy H. pylori jest wrażliwy na różnorodne antybiotyki w laboratorium, każdy antybiotyk na ogół zawodzi klinicznie, gdy jest stosowany samodzielnie. Klarytromycyna, najskuteczniejszy lek, ma skuteczność 40% tylko w monoterapii.43 Terapia podwójna, połączenie inhibitora pompy protonowej (PPI) z antybiotykiem, zwykle amoksycyliną, szybko ustąpiło potrójnej terapii, kombinacji dwóch antybiotyki plus PPI lub sole bizmutu.44 Potrójna terapia stała się standardowym schematem eradykacji H. pylori, chociaż aktualne dane wskazują, że wskaźnik skuteczności wynosi 70% lub mniej u leczonych pacjentów. 42 Czteroosobowe terapie składające się z trzech antybiotyków i PPI lub bizmutu obecnie zaleca się stosowanie soli i „sekwencyjnego leczenia”, które obejmuje pięciodniowy okres z PPI-amoksycyliną, a następnie pięciodniowy okres z PPI-klarytromycyną-metronidazolem (lub tynidazolem). Niski wskaźnik powodzenia przypisuje się zwykle mikroekologicznej niszy H. pylori w warstwie śluzu żołądka o niskim pH, a także pojawieniu się oporności na antybiotyki 41. Jednak dwa dodatkowe czynniki mogą znacząco przyczynić się do niepowodzenia leczenia - tworzenie biofilmu i wewnątrzkomórkowa replikacja H. pylori.
Biofilm Helicobacter pylori
Biofilm jest zbiorem bakterii i / lub grzybów siedzących otoczonych przez samoczynnie generowany uwodniony egzopolisacharyd, matrycę białkową przymocowaną do powierzchni 45.46 Życie w biofilmach jest preferowanym trybem życia dla drobnoustrojów zarówno w ciele, jak i w środowisku . Wśród licznych korzyści z życia w obrębie biofilmu należą ochrona przed odpowiedziami immunologicznymi gospodarza i wysoki stopień oporności na antybiotyki. 45.47 Od dawna wiadomo, że biofilm produkuje biofilm. 48 Biofilmy H. pylori opisano w chorobie kwasu trawiennego; aw jednym badaniu endoskopowym biofilmy H. pylori pokrywały średnio 97,3% błony śluzowej żołądka u pacjentów z ureazą dodatnią 49. Biofilm H. pylori bez wątpienia przyczynia się do niskiego odsetka powodzenia konwencjonalnej terapii. Wielkość udziału biofilmu w niepowodzeniu leczenia zilustrowano w badaniu 21 pacjentów z niestrawnością wcześniej leczonych z powodu H. pylori standardową siedmiodniową potrójną terapią, PPI, klarytromycyną i amoksycyliną. 50 pacjentów wykonano biopsją trzy miesiące po terapii. H. pylori hodowano u 7 z 21 pacjentów. Jednak dzięki analizie genowej (glmM) wykryto żywe, ale nieulegalne H. pylori w 19 z 21 biopsji. U wszystkich tych osób wykryto gen wykrywający kworum biofilmu luxS, a metabolicznie spoczynkowy kokosid i komórki H. pylori w kształcie litery S skupiono w obrębie biofilmu. Badanie nie tylko pokazuje znaczenie biofilmu w ograniczaniu powodzenia leczenia, ale także sugeruje, że wskaźniki powodzenia leczenia oparte na standardowych negatywnych testach mogą rażąco zawyżać wskaźniki eradykacji.
Inwazja i replikacja Helicobacter Pylori w komórkach
H. pylori jest zwykle uważany za nieinwazyjny patogen żyjący w śluzie żołądka. Jednak liczne badania pokazują, że H. pylori może atakować komórki w celu zamieszkania w cytoplazmatycznej wakuoli lub replikacji na błonie komórkowej lub w komórce, tworząc mikrokolonię.51 H. pylori może namnażać się w makrofagach, komórkach dendrytycznych pochodzących ze szpiku kostnego i komórki nabłonkowe żołądka. H. pylori przenika niemetaplastyczny, metaplastyczny i nowotworowy nabłonek żołądka zarówno wewnątrzkomórkowo, jak i śródmiąższowo.52 Przebywanie i replikacja w komórkach żołądka ma znaczące implikacje dla leczenia przeciwdrobnoustrojowego, ponieważ środki przeciwdrobnoustrojowe mogą nie przeniknąć do komórek żołądka. Ponadto metabolicznie uśpione komórki kokosowe znajdujące się w wakuolach cytoplazmatycznych mają bardzo niską wrażliwość na antybiotyki.
Potrzeba uzupełniających terapii pomocniczych dla Helicobacter Pylori
Niski wskaźnik powodzenia standardowej terapii nakazuje innym interwencjom zwiększenie wskaźnika eliminacji.53 Terapie konwencjonalne są również drogie i wiążą się ze znacznymi chorobami. Działania niepożądane zwykle obejmują biegunkę, nudności, wymioty, wzdęcia i dyskomfort w jamie brzusznej. Mniej powszechna, ale poważniejsza jest choroba związana z Clostridium difficile. Terapie komplementarne nie tylko poprawiają wskaźniki powodzenia leczenia, ale także zmniejszają niepożądane skutki leczenia.
Dostępne terapie obejmują probiotyki, enzymy antybiofilmowe, laktoferynę, N-acetylo-L-cysteinę i kwercetynę.
Helicobacter pylori i probiotyki
Ta przewaga dostępnych dowodów pokazuje, że probiotyki mogą poprawić wskaźniki powodzenia leczenia H. pylori i zmniejszyć skutki uboczne 54-56 Wśród mechanizmów, za pomocą których probiotyki antagonizują H. pylori, jest wytwarzanie kwasu mlekowego, kwasu octowego, bakteriocyny i innych związków przeciwdrobnoustrojowych, stymulacja wytwarzania śluzu, hamowania adhezji do komórek nabłonka żołądka i korzystnej modulacji odpowiedzi immunologicznej gospodarza.54,55
Drożdżowy probiotyk Saccharomyces boulardii uszkadza strukturę komórkową H. pylori.57 Probiotyki oprócz standardowej terapii potrójnej i poczwórnej opartej na bizmucie skutecznie zapobiegają skutkom ubocznym związanym z antybiotykami, zmniejszają gęstość H. pylori i zapalenie błony śluzowej żołądka oraz zmniejszają wskaźniki ponownego zakażenia H. pylori.55,58 W przeglądzie dziewięciu badań klinicznych bakterii probiotycznych kwasu mlekowego podawanych wraz ze standardową terapią, probiotyki znacznie zwiększyły szybkość eliminacji (81% vs. 71%, p = 0,03). S. boulardii zmniejsza skutki uboczne standardowej potrójnej terapii, a gdy stosuje się ją samą, eliminuje H. pylori u 12% skolonizowanych dzieci.59,60 Jednak dodanie S. boulardii do standardowych antybiotyków nie poprawia znacząco częstości klirensu.59 , 61
Enzymy Helicobacter Pylori i Antibiofilm
H. pylori znajduje się w leżącym na nim biofilmie i śluzie żołądkowym 49
Mikroorganizmy biofilmu są 10 do ponad 1000 razy bardziej odporne na antybiotyki niż ich wolno żyjące pokrewne 45 Matryca biofilmu składa się głównie z egzopolisacharydów. Celuloza, polimer połączonych z roślinami cukrów D-glukozy związanych z b- (1®6), jest szczególnie wszechobecnym składnikiem biofilmów wytwarzanych przez mikroorganizmy Gram-ujemne 62 Opracowano preparat enzymu nutraceutycznego, który łączy celulazę z innymi węglowodanami i proteazy. Ten preparat wykazuje szerokie działanie antybiofilmowe przeciwko szeregowi patogennych biofilmów, w tym H. pylori.63 W laboratorium wykazano znaczący synergizm przeciwko H. pylori z amoksycyliną, tetracykliną i klarytromycyną, ale nie z metronidazolem. Obserwowane efekty synergiczne sugerują, że preparat enzymu można połączyć ze standardową potrójną terapią klarytromycyną i amoksycyliną, aby osiągnąć skuteczniejsze zwalczanie populacji H. pylori żołądka.
Helicobacter pylori i laktoferyna
Laktoferyna, obfity glikoproteina będąca składnikiem ludzkich wydzielin zewnętrznych, wiąże żelazo64. Wykazano, że laktoferyna ma właściwości antybakteryjne65. Ma również bezpośrednie działanie przeciwdrobnoustrojowe przeciwko H. pylori.66 Metaanaliza dziewięciu randomizowanych badań porównujących suplementację laktoferyny do placebo lub brak leczenia podczas anty-H. terapie pylori wykazały, że
laktoferyna znacznie zwiększyła wskaźnik eradykacji do 87% w porównaniu z 74%, a także zmniejszyła skutki uboczne67. Dodanie laktoferyny do standardowych, a także uzupełniających terapii uzupełniających H. pylori ma ogromny potencjał poprawy wyników u pacjentów wymagających leczenia do kolonizacji H. pylori.
Helicobacter pylori i N-acetylo-L-cysteina
N-acetylo-L-cysteina, pochodna N-acetylu L-cysteiny, jest prekursorem ograniczającym szybkość syntezy glutationu. Doustna N-acetylo-L-cysteina została wykorzystana do przerwania biofilmu H. pylori i złagodzenia oporności na antybiotyk H. pylori. W małym badaniu z udziałem 40 pacjentów, którzy nie przeszli co najmniej czterech wcześniejszych kursów standardowych terapii, N-acetylo-L-cysteina oprócz programu antybiotykowego prowadzonego przez hodowlę wiązała się z częstością wyleczenia 65% w porównaniu z 20% bez N-acetylo-L-cysteiny 68 Dodanie N-acetylo-L-cysteiny ma znaczny potencjał w leczeniu H. pylori, szczególnie u pacjentów, którzy nie przeszli wcześniejszych cykli leczenia.
Helicobacter pylori i kwercetyna
Kwercetyna jest silnym polifenolowym rozpuszczalnym w wodzie bioflawonoidowym przeciwutleniaczem występującym w wielu produktach spożywczych, w tym w jarmużu, rzeżuchy, cebuli, jabłkach, zielonej herbacie i czarnej herbacie 69. Kwercetyna ma wiele działań, w tym właściwości przeciwalergiczne, przeciwzapalne i aktywację komórek , które prowadzą do zapobiegania wielu stanom patologicznym, takim jak rak i choroby sercowo-naczyniowe i neurodegeneracyjne 70 Kwercetyna ma znaczące działanie anty-H in vitro. efekty pylori, które są niezależne od pH71. W badaniu na zwierzętach kwercetyna zmniejszała zakażenie błony śluzowej żołądka H. pylori oraz zmniejszała odpowiedź zapalną i peroksydację lipidów72. Sugeruje to, że kwercetyna może odgrywać użyteczną rolę w moderowaniu nadmiernej odpowiedzi zapalnej na kolonizację H. pylori i w zwiększaniu odsetka powodzenia leczenia.
Wniosek
H. pylori jest ludzkim mikrobem żołądkowo-komensalnym w całej historii tego gatunku. Jest to wyraźnie związane ze znaczną chorobą, ale tylko u niewielkiej części skolonizowanych osób rozwija się choroba. H. pylori wydaje się przynosić korzyści zdrowotne, a spadające wskaźniki kolonizacji są związane ze wzrostem chorób przełyków i alergii. Tradycyjna strategia „testuj i lecz” może być nadmierna i bardziej ukierunkowana na leczenie
preferowane są związki. Standardowe schematy przeciwdrobnoustrojowe mają niskie i malejące wskaźniki powodzenia. Pomocnicze, uzupełniające interwencje, takie jak probiotyki, enzymy antybiofilmowe, laktoferyna, N-acetylo-L-cysteina i kwercetyna oferują możliwości poprawy wskaźników skuteczności leczenia H. pylori i zmniejszenia skutków ubocznych.
kupię i zobaczymy co zdziałamy.
